Myfyrdodau ar Gynhadledd Fforwm Calch Adeiladau, Bangor

Medi 2025

Myfyrdodau ar Gynhadledd Fforwm Calch Adeiladau, Bangor

Braf iawn oedd cael mynychu cynhadledd eleni o Fforwm Calch Adeiladau ym Mangor – ac mor wych ei bod wedi’i chynnal yma yng Nghymru! Roedd y digwyddiad yn gyfle gwych i ailgysylltu â dysgwyr a chyfeillion blaenorol Canolfan Tywi, yn ogystal â chwrdd â phobl o bob cwr o’r DU ac ymhellach sydd mor angerddol dros hyrwyddo defnydd calch mewn cadwraeth adeiladau.

Ymhlith uchafbwyntiau’r gynhadledd oedd ailgysylltu â thîm Just Lime – Paul, Matthew, a bellach Daniel – a gwrando ar sgyrsiau ysgogol gan Ned a Nigel. Roedd hefyd yn braf gweld Matt a Callum yn cael eu huno eto, ac i gwrdd â Damian unwaith eto.

Un o’r eiliadau cofiadwy oedd y daith faes a gynhaliwyd gan Highlife Rope Access i Eglwys Santes Rhuddlad ar Ynys Môn. Mae eu tîm, gan gynnwys Ben – sy’n cwblhau ei NVQ3 mewn Saer Maen gyda ni ar hyn o bryd – yn wynebu’r her hynod ddiddorol o atgyweirio sber unigryw o gerrig solet. Roedd y ddyfeisgarwch a’r sgil arbenigol sydd eu hangen i dynnu a sefydlogi tipyn bregus y sber heb sgaffald yn wirioneddol drawiadol. Roedd clywed sut y cydweithioddent â’r peiriannydd cadwraeth David Wiggins o Clach Conservation i gynllunio system mynediad rhaff arbennig, a dysgu am gymhlethdodau cudd y strwythur, yn brofiad hynod ysbrydoledig.

Roedd y gynhadledd ei hun wedi’i siapio o amgylch themâu waliau gwlyb yng Nghymru a rôl hollbwysig calch wrth gadw adeiladau’n anadlu, yn wydn ac yn gynaliadwy mewn amodau tywydd heriol. Ynghyd â’r darlithoedd bu teithiau maes i leoliadau fel Chwarel Penrhyn a Chastell Caernarfon, yn ogystal â gweithdai’n archwilio popeth o gymysgeddau calch poeth i ddefnyddiau cynaliadwy arloesol o galch gyda ffibrau naturiol.

Yn ehangach, mae Fforwm Calch Adeiladau wedi bod yn hyrwyddo defnydd calch ers 1992. Mae eu gwaith yn ymestyn o hyfforddiant ymarferol, cyhoeddiadau ac ymchwil i ddarparu cymuned fywiog i grefftwyr, arbenigwyr cadwraeth, peirianwyr a phenseiri. Nid yn unig y maent yn diogelu sgiliau traddodiadol, ond maent hefyd yn archwilio sut y gall calch fod yn ganolog i adeiladu cynaliadwy, carbon isel yn y dyfodol.

I grynhoi, roedd y gynhadledd yn gymysgedd cyfoethog o rannu gwybodaeth, ailgysylltu â hen gyfeillion, a chael eich ysbrydoli gan y sgil, y brwdfrydedd a’r creadigrwydd sydd i’w weld ymhlith cynifer sy’n gweithio ym maes cadwraeth adeiladau. Roedd hefyd yn atgoffa rhywun o bwysigrwydd gwaith y Fforwm wrth ddod â gwyddoniaeth, crefft a chymuned ynghyd i ddiogelu ein treftadaeth adeiladol.